رفع درد سیاتیک
سیاتیک چیست و درمانش چیست
عصب سیاتیک از جمله بزرگترین و طولانی ترین عصب ها در بین اعصاب بدن می باشد که در عین حال درگیری ان می تواند برای بیماربسیار درد سرساز هم باشد. درد سیاتک به دلیل محدودیت حرکتی یکی از شایع ترین علل ناتوانی و درد در دنیا می باشد.
عصب سیاتیک که از ناحیه تحتانی ستون مهره ها و از مجاورت دیسک های پایینی کمر منشا گرفته و به سمت استخوان لگن و با سن امتداد می یابد و سپس از پشت ران وارد ساق پا می شود.
عصب سیاتیک وقتی درگیر می شود ممکن است هر نقطه ای از عصب درد را نشان دهد در شرایطی که بقیه قسمت ها فاقد درد باشد. با توجه به اینکه رگ سیاتیک در پشت ساق پا به دو شاخه تقسیم می شود، یکی از پشت ساق پا به کف پا می رود ودیگری از کناره خارجی ساق و روی مچ پا می گذرد ، بنابراین ممکن است فردی دارای درد تنها در قسمت خارجی ساق پا و بدون کمردرد باشد اما علت ، درد سیاتیکی است.
درد سیاتیک چیست و رگ سیاتیک کجاست
بیماری سیاتیک به صورت کلاسیک به دردی گفته می شود که در قسمت تحتانی کمر ی یا باسن ایجاد می شود و در پا انتشار می یابد و با سوزن سوزن شدن پا و ضعف پا همراه است. علائم سیاتیک ممکن است دارای طیفی از علایم از کمردرد تا ناله پاها باشد.
درد سیاتیک ممکن است به علت فشار دیسک کمر روی این عصب ایجاد شود و یا ناشی از تحریک مهره های جابجا شده در کمر باشد یا حتی اسپاسم یک عضله در لگن به نام پریفورمیس می تواند موجب تحریک عصب سیاتیک شود.
باید بدانیم سیاتیک و دیسک کمر به نوعی تعاریف مختلف یک واژه می باشند. ما امروزه در کیلنیک های پیشگام با بیمارانی برخورد می کنیم که مثلا با درد زانو مراجعه می کنند و قصد تعویض مفصل را دارند درحالیکه علت اصلی مشکل آنها یک درد نامعمول سیاتیک می باشد و وقتی بیمار درمان دقیق و پیشرفته سیاتیک را دریافت می کند کلا تعویض مفصل را فراموش می کند. و با درمان غیرجراحی سیاتیک دردش فراموش می شود.
این درد در مردان بیشتر شیوع دارد گرچه در زنان و خصوصا بعد از بارداری هم کم دیده نمی شود. این درد معمولا در افراد با سن و سال بین 30 تا 50 سال شایع تر است اما امروزه و با شیوع زندگی پشت میز نشینی و بر عکس گاهی حرکات غلط در باشگاه های ورزشی این بیماری را در هر سنی حتی نوجوانان می بینیم.بسیاری از بیماران سیاتیک صرفا به عنوان یک درد انتشاری از لگن به پشت ران و ساق پا می دانند در حالیکه ممکن است درد به صورت کلاسیک نباشد و مثلا بینار گاهی فقط در یک قسمت از مسیر عصب سیاتیک یا حتی فقط انگشت پا درد را احساس کند.
در درکیلنیک طب فیزیکی و توانبخشی پیشگام ما به وفور با بیمارانی روبرو هستم که دردکف پا و داغی کف پا با سردی کف پا دارند و پس از تعویض کفش و کفی متعدد هنوز دردهای انها تسکین نیاقته و با مطالعات دقیق و تست های پیشرفته پی به درگیری عصب سیاتیک و طیف درگیری های دیگر مشابه مانند دیسک کمر می بریم.
علت درد سیاتیک و ارتباط آن با دیسک کمر
علت ایجاد درد سياتيك به دلیل ایجاد فشار به عصب سیاتیک و یا وارد آمدن ضربه به ناحیه کمر می باشد. در حقیقت سیاتیک نشانه ای از مشکلی دیگر است که در ناحیه آسیب دیده ایجاد شده است. در حقیقت حرکت دیسک بین مهره ای که بسیار دردناک می باشد عضله باسن را درگیر می کند.
درد عصب سیاتیک هنگامی ایجاد می شود که فشار بروی عصب سیاتیک وارد شود. یکی از رایجترین دلایل درگیری عصب سیاتیک و درد ان اختلالات دیسکی مانند بیرون زدگی یا لغزندگی دیسک کمر می باشد دیسک کمر زمانی ایجاد می شود که مواد داخل دیسک براثرفشار های که در طول زمان به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی به دیسک وارد می شود دیسک را پاره و یا حتی بدون پارگی تحریک کند و به عصب سیاتیک فشار وارد کند
البته هرچند شایعترین علت گرفتگی عصب سیاتیک دیسک کمرمی باشد ولی گرفتگی ماهیچه های لگنی و خصوصا عضله پریفورمیس هم می تواند با فشار بر روی عصب سیاتیک باعث بروزعلایم سیاتیک شود (سندروم پریفورمیس). سایر علل درد سیاتیک که شبوع کمتری دارند عبارتند از عفونت ویا ، تومورهای ستون فقرات یا حتی تومور عصب سیاتیک
هر عاملی که موجب کشیدگی و فشار بر روی شکم شود می تواند موجب استعداد ابتلا و درگیری بیشتر سیاتیک شود از جمله درد عصب سیاتیک در بارداری و چاقی. بنابراین هرچند چاقی شکمی و دردسیاتیک با هم بدون ارتباط نمی باشند اما این واژه که بیماران تصور می کنند تنها به علت چاق شدن دچار درد سیاتیک شده اند اشتباه می باشد.
علائم سیاتیک
در برخی افراد دردهای سیاتیک ممکن است همانند سوزن سوزن شدن همراه با درد مبهم در ناحیه باسن باشد. در افراد دیگر نیز درد ممکن است شدت درد به حدی باشد که فرد توان حرکت نداشته باشد.
معمولا درد سیاتیک یک طرفه بوده و تنها در یک سمت باسن احساس شود. در برخی دیگر از افراد نیز ممکن است احساس درد شدیدی در ناحیه ای از پا و یا لگن احساس شود و بی حسی در ناحیه ای دیگر از پا احساس شود.
درد پا ممکن است در ناحیه ساق پا و یا کف پا حس شود. در این حالت پای دردناک ممکن است با ضعف نیز همراه باشد. درد سیاتیک افزایش یابنده و تدریجی است.
فشار روی اعصاب سیاتیک موجب درد آزار دهنده معمولاً در کپلها می شود که تا ران و ساق پا و حتی کف پا کشیده می شود . ذرگیری عصب سیاتیک غالباً با ضعف و بی حسی و خواب رفتگی همراه است . تحریک دیسک کمر و التهاب مفصل کمر و مهره ها می تواند موجب التهاب عصب سیاتیک شوند
سياتيك در شما ممکن است دردهای شدیدی ایجاد کند که ازناحیه کمرشروع می شود و به پایین و به سمت ساق پا تیر می کشد. درد ها درارای یک طیف می باشد و از دردهای گاهگاهی یا احساس یک بی حسی و یا کرختی در پاها دردهای شدید ناتوان کننده ای که اجازه راه رفتن را از فرد می گیرد متفاوت باشد.
از طرفی درد سیاتیک می تواند به تدریج یا ناگهانی ایجاد بشود. درد سياتيك شبیه به گرفتگی و سنگینی در پاها هم توصیف می شود و اغلب می تواند با سوزش و مورمور همراه باشد و یا حتی ضعف را در پی داشته باشد.
یکی ازمواردی که درد رگ سیاتیک را از دردهای دیگر در ناحیه کمر متمایز می سازد این است که بسیاری از موارد دردهای سیاتیکی به زیر زانو انتشار دارد . درد سیاتیک که در اثر درگیری دیسک کمر ممکن است با انجام بعضی فعالیت ها مانند عطسه، سرفه، و راه رفتن شدیدتر بشود.
درد و علائم درد سیاتیک اغلب درمراحل اولیه بیشتر است چون دراین مرحله التهاب وفشارعصب سیاتیک بیشترمی باشد. این درد ها اغلب بعد از درمان گرفتگی عصب سیاتیک به صورت صحیح کاهش می یابد. زمان تقریبی بهبودی بین۴ تا ۸ هفته است.
چنانچه فشار بر روی عصب سیاتیک کمر زیاد باشد ضعف شدیدی در ساق پا که حتی در اثر عدم توجه می تواند به لاغری عضلات پاها بیانجامد و اختلال درعملکرد روده و بی اختیاری ادرارو مدفوع ایجاد می شود، این علایم به نوعی اورژانس پزشکی محسوب می شوند و در این موارد است که نیاز به جراحی می باشد. بنابرابن حتی شدید ترین دردهای سیاتیکی ممکن است توسط متخصص طب فیزیکی و بدون جراحی درمان شود.
تشخیص سیاتیک
بعد از معاینه بالینی مهمترین راه تشخیص تست نوار عصب و عضله می باشد. در صورتیکه شک به درگیری عصب سیاتیک به خاطر دیسک کمر باشد MRI کمری کمک کننده خواهد بود.
خطرات سیاتیک
یکی از مهمترین خطرات سیاتیک در صورت عدم درمان کاهش تدریجی و غیر قابل بازگشت قدرت پا از باسن به پایین می باشد که گاهی خود را با لاغری پا نشان می دهد. درد مقاوم به درمان هم از خطرات سیاتیک در شرایطی است که خیلی طول می کشد .
سیاتیک پای چپ
سیاتیک پای چپ هر چند به دلایل نامعلومی از پای راست بیشتر است ولی سیاتیک پای راست هم کم نیست. تئوری هایی از جمله ضعیف تر بودن پای چپ نسبت به راست عنوان شده که هنوز ثابت نشده است. به هر حال درمان سیاتیک در هر دو پا به یک شکل می باشد .
درمان سیاتیک
بسیار مهم است که درمان سياتيک از ابتدا توسط یک متخصص طب فیزیکی درمان شود چون طولانی شدن و درمان ناقص آن درد را بسیار شدید . طولانی و برگشت پذیر می کند.
استراحت مطلق 3 روزه , البته دوره استراحت نباید خیلی طولانی شود زیرا استراحت مطلق مانع از ریکاوری و بر گشت سریع بیمار به زندگی روزمره می شود و درد ممکن است روند درمان دیسک کمر و سیاتیک را هم به تاخیر بیاندازد.ولی با این حال افراد مبتلا به سیاتیک باید برای یک دوره طولانی از انجام فعالیت های شدید و سنگین ویا طولانی خودداری کنند و فقط فعالیت های سبک را انجام دهند انجام فعالیت های ملایم روند بهبودی بیماررا کم کرده و التهابات را کم می کند.
سیاتیک درمان های بسیار متنوعی دارد ولی استفاده از درمان صحیح توسط پزشک متخصص و دکتر سیاتیک از مزمن شدن و غیر قابل درمان شدن ان جلوگیری می کند. درمان های اولیه هر چه باشد هدف اول کاهش التهاب و کاهش درد است درمان ها و مسکن هایی که برای کاهش درد سیاتیک استفاده می توان استفاده کرد شامل موارد زیرمی شود:
داروی سیاتیک
مصرف داروهای تسکین دهنده مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهاب بدون استروئید مانند بروفن و ناپروکسن می تواند به درمان کمک کند ولی مصرف درست این داروها با دوز ضد التهابی که توسط پزشک متخصص تجویز وتعیین می شود علاوه بر اثر تسکینی اثرات ضد التهابی و درمانی دارد.
گرفتگی ماهچه ها در درد سیاتیک هم به عنوان علت و هم معلول مطرح شده است و مصرف داروهای شل کننده عضلات مانند باکلفن می تواند مفید باشد زمانیکه درد خیلی شدید باشد حتی تجویز داروهای مخدرمانند (پتیدین ومورفین) لازم می شود.
داروهای دیگری که ممکن است مصرف شود شامل مصرف داروهای ضدافسردگی درمیزان دوز پایین ویا دراوهای ضد تشنج می باشد که باعث کاهش تحریک عصب ها شده وتزریق کورتن درناحیه اپیدورال کمری است. آنچه ما در تجربه 15 ساله کتر بر روی درد سیاتیک در ایران و خارج کشور کسب کرده ایم ترکیب داروه های لیریکا و سلکسیب و ساشه منیزیوم بهترین جواب را ایجاد می کند .
در سیاتیک و متوکاربامول خیلی موثر نیست و فقط امپول متاکاربامول ممکن است در درمان سیاتیک حاد کمی کمک کند ولی قرص ان اثر چندانی در سیاتیک ندارد
درمان زود سیاتیک موجب جلوگیری از سیاتیک مقاوم و سخت درمان خواهد شد .